نامه زیباکلام خطاب به شریعتمداری
صادق زیبا کلام استاد دانشگاه، طی نامه ای به حسین شریعتمداری مدیرمسول روزنامه کیهان، آغاز دور جدید اصولگرایان تندرو علیه «برجام» را موضوع بحث قرار داده و از موضوعاتی همچون فساد در اقتصاد را مورد بررسی قرار داده است. متن کامل این نامه را می خوانیم.
مدیرمسئول روزنامه وزین کیهان
با سلام وتحیات وتبریک سال نو، درهفته های اخیرشاهد دورجدیدی ازحملات سنگین اصولگرایان تندروعلیه برجام شده ایم. مخالفین می گویند برجام نه دستاوردی داشته ونه هیچ بهبود و تغییری بروضعیت اقتصادی کشورگذارده. از جمله هفته گذشته کیهان درواکنش به مصاحبه ها و یادداشت های بنده دردفاع از«برجام»مرقوم فرموده بودند که«کدام دستاورد برجام؟» به زعم حضرتعالی، اگرواژه «شکست» را برای برجام به کار نبریم یقینا بایدآن را «بی حاصل» توصیف کرد. محض اطلاع مخاطبینی که آن مطلب را ندیده اند یادآوری نمایم که کیهان در پاسخ به دفاع بنده از برجام نوشته بود «باوجود واگذاری امتیازات بزرگ از جانب ایران، برجام هیچ حاصلی درعمل نداشته. »نه تنها تحریم ها برداشته نشدندبلکه شاهد هستیم که موارد جدیدی هم عمدتا ازجانب آمریکایی ها برقبلی ها اضافه شده اند و(همان طورکه کیهان قبلا هشدارداده و پیش بینی کرده بود بعد ازهسته ای، آمریکایی ها سروقت پرونده های دیگرخواهند رفت)آمریکایی ها پرونده موشکی ایران را مطرح کرده اند.
پاسخم را به دو بخش تقسیم کرده ام ؛بخش نخست پیرامون برجام و اقتصادایران است. در این بخش می خواهم استدلال نمایم که بر خلاف ادعای مخالفین، برجام نه قرار بود معجزه ای در اقتصاد ایران به وجود آورد و نه عمق معضلات اقتصادی ایران به گونه ای است که برجام اساسا قادرنبوده تغییر وبهبودی درآن به وجود آورد. دربخش دوم فرض گرفته ام که حق بامخالفین برجام است ومذاکرات و نهایتا توافق هسته ای به نفع منافع ملی مان نبوده. دراین صورت ازحضرتعالی و مخالفین برجام پرسیده ام که آلترناتیو و «چه باید کردشما؟» کدام است؟بیش از۸سال مسیرتخاصم و رویارویی با غرب برسر برنامه هسته ای مان را که شما امروزتجویز می کنید رفتیم، حاصل چه بود؟ دار و ندارمملکت را به پای هسته ای ریختیم و کشور را به خاک سیاه نشاندیم، مابه ازا ودستاوردآن برای کشورچه بود؟قبلا هم از حضرتعالی پرسیده بودم که آن همه هزینه برای هسته ای (مستقیم و غیر مستقیم درقالب تحریم ها) کدام فایده را برای رشد و توسعه اقتصادی مان به همراه داشته؟ با بخش اول شروع می کنم.
جناب شریعتمداری معزز، اجازه می خواهم با توجه به دورجدید حملات سنگینی که به دولت یازدهم وبالاخص برجام درسال جدید به راه افتاده یک نگاه عمیق تری به مسئله توافق هسته ای وادعای مخالفین مبنی براینکه برجام هیچ بهبودی در وضعیت اقتصادی کشور به وجود نیاورده بیندازم. ازیک جهت این حملات حرف و حدیث تازه ای نیست. اساسا کیهان و تندروها ازهمان ابتدا روی کارآمدن دولت یازدهم و اتخاذ رویکرد تنش زدایی با غرب و بالاخص آمریکا، پرچم مخالفت علیه آن را برافراشتند. ازآنجا که ضدیت با غرب و«آمریکا- ستیزی» اساس و بنیان هویت سیاسی جنابعالی و همفکران تان را تشکیل می دهد طبیعی است که با هرتلاشی که درمسیرتنش زدایی صورت بگیرد مخالفت نمایید. بنابراین نه تنها از رویکرد دولت یازدهم استقبالی نکردید بلکه از همان ابتدا علیه مذاکرات هسته ای جبهه گیری کردید. ازنخستین توافق ژنو که درآبان۹۲صورت گرفت با جمع شدن درسفارت آمریکا و تشکیل «دلواپسان» استقبال کردید و آن را بدتراز«ترکمانچای» خواندید. تا رسیدیم به«لوزان»درفروردین۹۴ و نهایتا توافق تاریخی وین با آمریکا درتیر۹۴که به «برجام» معروف شده. دربهترین حالت واکنش تندروها به برجام، سردی، بی اعتنایی و تلاش در بی فایده نشان دادن آن بود اماهمان طورکه اشاره کردم تندروها بعد ازتعطیلات نوروز یک دورجدید رویارویی با برجام را به راه انداخته اند. تعارف وحفظ ظاهررا یکسره کنارگذارده و تیغ از نیام برکشیده به مصاف برجام شتافته اند. شاه بیت سخنان شان هم این است که «با وجود وعده ها و نوید هایی که دولت داده بودو باوجود در باغ سبزی که دولت ترسیم کرده بود، برجام هیچ حاصل و تغییری در وضعیت اقتصادی کشوربه همراه نداشته. »این ادعا و مخالفت با برجام را تندروها دردورجدیدحملات شان علیه برجام به نحوی پررنگ در هفته های اخیربه نمایش گذارده اند. «برجام هیچ نتیجه ای تا به حال نداشته»، «نه تنها تحریم ها برداشته نشده اندبلکه تحریم های جدیدی هم برقبلی ها اضافه شده اند»، «دروغگویی غربی ها وعدم صداقت شان هرروز بیش از پیش آشکار می شود»، «اگر برجام نبودنفت به بشکه ای ۱۲۰دلار می رسید»، «برجام نه تنها هیچ بهبود اقتصادی ای به همراه نیاورد بلکه رکود و اوضاع بد اقتصادی همچنان ادامه دارد»، «دولت دروغ می گفت که برجام باعث بهبود اقتصادی می شود»، «همان طورکه ازابتدا می گفتیم آمریکایی ها بعدازگرفتن خاکریزهسته ای سروقت پرونده های دیگرخواهندرفت، می بینیم که امروز رفته اند سروقت برنامه موشکی مان فردا هم بحث حقوق بشر را مطرح می کنند و همه اینها به خاطر وا دادن درمسئله هسته ای بود»، «برجام مرده به دنیا آمد»، «همه امتیازهارا ما دادیم وغربی ها صرفا روی کاغذ تعهداتی دادند که به آنها هم عمل نکردند»، «برجام یک دروغ بزرگ بود»، «مگربرجام چه گلی به سرمان زد که حالابرویم برای برجام های دوم و سوم؟»، «مردم ما برجام را از روی اکراه پذیرفتند» و… صرفا برخی ادبیاتی است که تندروها دردورجدید حملات هماهنگ شان علیه برجام به کارگرفته اند. من سودای آن را ندارم که وارد کم وکیف و صحت و سقم این ادعاها شوم. واضح است که ریشه همه این مخالفت هاوقلب واقعیات صرفا انگیزه های سیاسی است. دورجدید حمله به برجام حاصل شکست باورنکردنی تندروها درانتخابات هفتم اسفند است. بسیاری از تندروها برجام را مسبب محبوبیت دولت روحانی و اقبال به آن می پندارند ونگرانندکه اگرفضای پسا برجام تداوم یابد، شانس پیروزی شان درانتخابات ریاست جمهوری سال آینده با چالش جدی روبه رو شود. بنابراین و به زعم خودشان رفته اند سروقت عامل پیروزی ائتلاف اصلاح طلبان که همان «برجام» باشد. عمده ترین تلاش شان هم این است که نشان بدهند وعده های دولت مبنی بر بهبود وضعیت اقتصادی پسا برجام تماما توخالی بود.
جناب شریعتمداری عزیز، نمی دانم کدام مسئول رسمی دولت عنوان کرده که با برداشته شدن تحریم ها اقتصاد ایران زیرو رو خواهد شد؟ خیرقربان. اقتصاد ایران یک اقتصاد فاسد و ناکارآمد دولتی است که صد برجام دیگرهم اگرظاهرشودهیچ معجزه ای برای آن اتفاق نمی افتد. برداشته شدن تحریم ها صرفا ما را باز می گرداند به شرایطی که قبل از تحریم ها داشتیم. آیا اقتصاد ایران دراواخردهه ۱۳۸۰وقبل از آغاز تحریم ها خیلی اقتصاد موفق و بالنده ای بود؟ آیا صادرات محصولات ایران راهی بازارهای جهانی بود؟ آیاصنایع و تولیدات ساخت ایران شانه به شانه کشورهای موفق دیگرحرکت می‌کند؟نمی دانم این باورکه برجام قرار بوده تا با خود یک معجزه اقتصادی به همراه بیاورد، فساد را ریشه کن وبرای ۸میلیون نفرکارایجاد نماید، کیفیت تولیدات داخلی را بالا برده ومحصولات ساخت ایران را قابل رقابت دربازارهای جهانی نماید، کشور را یک شبه از رکود عمیق و گسترده ای که سال هاست درآن فرو رفته خارج نماید و… از کجا و بر اساس کدام منطق اقتصادی به وجود آمده که تند رو ها دارند دولت روحانی را متهم می کنند که پس چرا اینها ظرف چند ماهی که از تصویب برجام می گذرد اتفاقی نیفتاده؟جناب شریعتمداری عزیز، برجام صرفا قرار بوده تا تحریم ها را(آن هم نه همه تحریم ها بلکه تحریم هایی که در ارتباط با هسته ای بوده) بردارد. برای موفقیت وجهش اقتصادی صرف باز شدن غل و زنجیرهای تحریم کافی نیست. مگر قبلا که تحریم ها نبود ما کجا بودیم و چه وضعیتی داشتیم؟اگر به راستی خواهان تحول اقتصادی هستید باید ببینیدکشورهای دیگری که تا دو، سه دهه پیش کشورهای در حال توسعه محسوب می شدند چه کردند و چه اصلاحاتی در اقتصاد‌های‌شان انجام دادند تا امروز تبدیل شده اند به اقتصادهای بالنده و موفق.
باید ببینید امارات، هند، ترکیه، مالزی، تایوان، سنگاپور، هنگ کنگ، مناطق آزادچین، برزیل، آرژانتین و یک دوجین کشورهای دیگرچه کردند که امروز بدل به اقتصادهای موفق شده اند. ترکیه چه کرد که ظرف کمترازسه دهه رسیده به ۱۵۰میلیارد دلار صادرات درسال بدون داشتن یک کپسول گاز یا یک بشکه نفت. هیچکس منکراین نیست که چه این دسته از کشورها و چه دیگرکشورهای توسعه یافته با مشکلات و بحران روبه رو نمی شوند. اما شاه بیت قضیه این است که همواره هم موفق می شوند تا بحران ها یشان را با تدبیرپشت سربگذارند. در حالی که ما برای معضل مفاسداقتصادی که ازدرودیوارمملکت بالا می رود تنها راهکاری که ارائه داده ایم اعدام ومتهم کردن فعالین اقتصادی مان به «مفسدفی الارض»بوده است. بماند ۷، ۸میلیون بیکار، انبوه صنایعی که یاتعطیل شده اندیابه زحمت سرپاهستند، فقدان سرمایه گذاری، رکود دامنه دار، تولیدات بی کیفیت اما گرانی که بسیاری از آنها فقط به ضرب جلوگیری ازواردات به مصرف کننده تحمیل می شوندوازکوچکترین توانی دررقابت درعرصه بین المللی برخوردارنیستندتا یک دوجین مشکلات ومعضلات مزمن اقتصادی دیگر. این فقط اقتصاد دولتی ایران نبوده که چه قبل و چه بعد از برجام اینچنین پای در گل مانده است. ظرف بیش از دوقرنی که از انقلاب صنعتی و الگوی اقصادآزاد آدام اسمیت می گذرد خیلی ها تلاش کردند تا به زعم خودشان یک بهشت ویک الگوی اقتصادی دیگری دربرابرالگوی اقتصاد آزاد خلق نمایند که معایب آن رانداشته و یک سروگردن هم ازآن بالاتر بایستادامادرعمل نه تنها نتوانستند بهشتی ایجادکنندبلکه نظام هایی آفریدند که کارآفرینان و نیروهای مولد اقتصادی فقط می خواستند از آنها بگریزند. نظام اقتصادی دولتی ما هم استثنایی براین قاعده تاریخی ازآب درنیامده وتنهاهنرش تولیدفساد بوده. جالب است که شما و همفکران تان این همه درباب مبارزه با فاسد و گرفتن وزدن و بستن واعدام وداغ ودرفش کردن مفسدین دادسخن می دهید اما یک بار این سوال ساده و ابتدایی را از خودتان نمی پرسیدکه ما را چه می شود که این همه در مملکت مان فساد رایج شده؟ یک بار از خودتان نمی خواهید بپرسید که چرا درهند، مالزی، ترکیه، آلمان، آمریکا، امارات وهیچ کشوردیگری این همه مفاسد اقتصادی رایج نیست؟ یک بار ازخودتان نمی خواهید بپرسید که چرا در کشورهای دیگرنه کسی را به اتهام مفاسد اقتصادی اعدام می کنند و نه این همه زندانی، بازداشتی و متهم به عنوان مفسدین اقتصادی دارند و نه این همه دستگاه های عدیده بازرسی، نظارتی، مفتشی، مراغبتی، کنترلی، حراستی، حفاظتی، امنیتی و تعزیراتی دارند، مع ذالک یکصدم ماهم مفاسد اقتصادی ندارند؟اساسا مشکلی به نام مفاسد اقتصادی ندارند. یک بارهم شما نخواسته اید به ریشه یابی اسباب وعلل واقعی به وجود آمدن مفاسد اقتصادی بپردازید. یک بارهم نخواستید ازخودتان بپرسید کشورهایی که ۳۰ یا ۴۰ سال پیش از نظر اقتصادی یا پایین ترازما بودند یا حد اکثرهم ردیف ما بودند، چه مسیری را انتخاب کردند و از کدام الگوی توسعه اقتصادی پیروی کردند که امروزتوانسته اند بدل به اقتصادهای موفق صنعتی شوند؟ یک بارازخودتان نپرسیده اید که آیا محض نمونه یک اقتصاد دولتی توانسته در طول تاریخ موفق شود که اقتصاد دولتی ایران دومین آن باشد؟
نه جناب شریعتمداری عزیز، تاروپوداقتصادما پوسیده وازهم به دررفته است. هیچ بخشی ازآن نیست که ازیک حد اقل ثبات وسلامت برخورداربوده و بتواند روی پاهایش بایستاد. نمی دانم این توقع که «برجام» همچون عصای موسی قراربوده معجزه کرده و این اقتصاد فاسد و ناکارآمد دولتی را احیا کند برچه اساسی به وجود آمده؟
در مکتوب دوم درخصوص برجام و برنامه هسته ای مان مصدع اوقات خواهم شد.
ایام بکام باد
صادق زیباکلام
بیست وهشتم فروردین یکهزاروسیصدونودوپنج
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر